پرآشوب‌ترین جغرافیای جهان چگونه شکل گرفت؟
تاریخ انتشار: ۲۷ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۹۱۷۴۸۳
فارس پلاس؛ دیگر رسانه‌ها - ایرنا نوشت: خاورمیانه از نخستین خاستگاه‌های تمدنی جهان محسوب می‌شود که بسیاری از باورها و آیین‌ها در آن شکل گرفته است. این منطقه جغرافیایی در غرب آسیا واقع شده که از تنگه باب‌المندب در جنوب غربی تا تنگه داردانل در شمال غربی، امتداد باختری دارد و از شرق تا رشته کوه‌های هیمالیا و بندر کراچی گسترش می‌یابد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
با آغاز افول امپراتوری عثمانی و شروع جنگ اول جهانی، به مرور خاورمیانه معاصر از بقایای قراردادها و معاهداتی که بعد از جنگ جهانی شکل گفته بود، سر برآورد و به عنوان یکی از مناطق کانونی تحولات ژئواستراتژیک، ژئواکونومیک و ژئوکالچر جهان (جغرافیای راهبردی، اقتصادی و فرهنگی) دارای اهمیت و برجستگی خاصی است.
مختصات جغرافیایی، انسانی و مذهبی
جمعیت خاورمیانه بیش از ۴۶۰ میلیون نفر است. بنا به گزارش نهادهای وابسته به سازمان ملل متحد، خاورمیانه از سال ۲۰۱۵ روند کاهش جمعیت را آغاز کرده و بنا به پیش‌بینی‌ها تا سال ۲۰۵۰ کاهش جمعیت خاورمیانه به طور قابل توجهی ادامه خواهد یافت. این گزارش‌ها مدعی است در برخی کشورها نظیر لبنان و ایران رشد منفی جمعیت جوان نیز مورد انتظار است.
این منطقه متشکل از کشورهای مصر، ایران، ترکیه، عراق، عربستان سعودی که کشورهای پرجمعیت منطقه را تشکیل می‌دهند و یمن، سوریه، اردن، امارات متحده عربی،فلسطین، لبنان، عمان، کویت، قطر، بحرین و قبرس است که صهیونیست‌ها نیز در آن مدعی تشکیل دولت و حاکمیتند. مردم در این کشورها به زبان‌های مختلفی از جمله فارسی، عربی، ترکی، کُردی، انگلیسی و ... صحبت می‌کنند. اقوام مختلفی همچون ایرانی، عرب، یهودی، یونانی، هندو، بنگالی، مصری و... در خاورمیانه ساکنند و اگرچه اسلام مذهب غالب محسوب می‌شود اما تنوع مذاهب و انشعاب‌های گسترده اسلام، یهودیت، مسیحیت و... دلیل برخی تنش‌های درون منطقه‌ای است.
بوزان و ویور نویسندگان کتاب «مناطق و قدرت‌ها: ساختار امنیت بین‌الملل»، خاورمیانه را دارای سه زیرمجموعه اصلی می‌دانند؛
۱-زیرمجموعه شامات که مهمترین بازیگران آن رژیم صهیونیستی، سوریه و مصر هستند.
۲-زیرمجموعه مغرب شامل کشورهای شمال آفریقا (لیبی، تونس و الجزایر).
۳-زیرمجموعه خلیج فارس شامل کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به همراه ایران و عراق
رویش ریشه‌های بحران بر ویرانه یک امپراتوری
با پیروزی متفقین در جنگ جهانی اول، تصمیم فاتحان بر آن شد تا نقشه خاورمیانه را از نو ترسیم کنند. عثمانی که به حمایت از امپراتوری آلمان و امپراتوری اتریش-مجارستان وارد جنگ شده بود، می‌بایست تجزیه شود. براساس پیمان «سایس پیکو» متفقین قلمروهای عربی امپراتوری عثمانی مثل سوریه، لبنان، عراق، فلسطین، مصر و حجاز را تقسیم کردند و قیمومیت آنها به فرانسه و انگلیس رسید. بدین ترتیب فرانسه بر مغرب متشکل از تونس، الجزایر و مراکش و همچنین سوریه و لبنان مسلط شد و عراق، اردن، فلسطین و مصر تحت نفوذ بریتانیا درآمد. همچنین در ۲ نوامبر ۱۹۱۷ میلادی، «آرتور جیمز بالفور» وزیر امور خارجه انگلستان به فدراسیون صهیونیستی بریتانیا وعده داد کشوری برای قوم یهود در سرزمین فلسطین تاسیس می‌شود تا اینکه در ۱۹۴۸ میلادی این اتفاق عملی و باعث شد برخی کشورهای عربی برای از میان بردن رژیم نو هم‌داستان شوند.
البته ناگفته نماند که کشورهای امپریالیستی، اعراب ساکن در امپراتوری عثمانی را با این وعده فریفته بودند که اگر موجب سرنگونی عثمانی شوند، به رسمیت شناخته خواهند شد اما بعد از رسیدن به هدف خود به قول و قرارهایشان پایبند نماندند. البته طی سال‌های بعد دولت‌های عربی تشکیل و به رسمیت شناخته شدند اما از آنجایی که نظر اصلی کشورهای امپریالیستی تشکیل یک موزاییک سیاسی و بافتی از کشورهای کوچک و رقیب و جلوگیری از یک بلوک بزرگ اسلامی بود که هیچ‌گاه قادر به اتحاد و انسجام نباشند، خاورمیانه همچنان درگیر و پرتنش ماند.
به این شکل، تشکیل رژیم صهیونیستی به اضافه مناقشات حل‌نشده و باقی‌مانده از جنگ جهانی اول با اثرات فاجعه‌بار جنگ جهانی دوم در اروپا، جنگ سرد و رقابت بر سر منابع خلیج فارس، بحران‌های منطقه خاورمیانه را روز به روز بیشتر کرد. نقشه‌هایی که بازیگران امپریالیسم در خاورمیانه کشیدند میراث شومی برجای گذاشت که این منطقه را همچنان گرفتار خود کرده و همه این ویژگی‌ها باعث شکل‌گیری اتحادها و ائتلاف‌هایی در خاورمیانه شده است.
اتحادها و ائتلاف‌ها در خاورمیانه
در جهان کنونی دولت‌ها برای دستیابی بهتر به اهداف خود ناگزیر به اتحاد و ائتلاف با یکدیگرند، به ویژه دولت‌هایی که دغدغه‌های امنیتی، سیاسی و اقتصادی مشترکی با یکدیگر داشته باشند. خاورمیانه با توجه به شرایطی که دارد دولت‌ها را ناچار به اتحاد یا ائتلاف‌های درونی یا بیرونی کرده است.
مهمترین اتحادها و ائتلاف‌ها در خاورمیانه را می‌توان اتحاد میان اعراب شورای همکاری خلیج فارس، همسویی اعراب با آمریکا، اتصال رژیم صهیونیستی و آمریکا، ایجاد محور اخوانی میان ترکیه و قطر، پیوند میان جمهوری اسلامی ایران با سوریه و نیز گروه‌های مقاومت دانست. بررسی اشتراکات یا افتراقات هویتی میان طرفین این اتحادها، نشان می‌دهد که ماهیت اتحادها و ائتلاف‌ها در خاورمیانه برعکس منطقه‌ای چون اتحادیه اروپا، قدرت‌محور بوده و ریشه در شرایط مادی و مصلحت دولت‌های این منطقه در واکنش به تهدیدات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای دارد و مبتنی بر ایجاد بازدارندگی است.
خاورمیانه درگیر امنیت است
تنش‌هایی که همواره خاورمیانه را در بر گرفته می‌توان از دو جنبه مورد بررسی قرار داد؛ یکی مربوط به شرایط داخلی و بحث هویتی است و دیگری شرایط بین‌المللی و دخالت قدرت‌های خارجی در این منطقه؛
- عدم شکل‌گیری هویت دسته‌جمعی: به لحاظ شرایط داخلی بسیاری از تحلیلگران روابط بین‌الملل بر این اعتقادند که در خاورمیانه، هنوز هویت دسته‌جمعی معنایی نداشته و شکل نگرفته است زیرا هویت‌های چندگانه مذهبی، ملی و قومی در این منطقه بسیار قوی هستند و باعث به وجود آمدن منازعات بینادولتی و مهمترین مانع شکل‌گیری همگرایی عمیق در میان کشورهای این منطقه می‌شوند.
همچنین کشورهای این منطقه، به جای تعریف سرنوشت مشترک و درک متقابل از یکدیگر، اعتماد و اعتمادسازی که از عوامل مهم شکل‌گیری جامعه امن و هویت دسته‌جمعی محسوب می‌شود، به رقابت و دگرسازی از یکدیگر مشغول بوده‌اند. لذا این خاورمیانه آنقدر درگیر امنیت شده که وجود یک هویت منطقه‌ای و مشترک را سخت کرده یا اگر هم ایجاد شده بسیار شکننده است.
-دخالت قدرت‌های خارجی: شرایط بین‌المللی و دخالت قدرت‌هایی همچون انگلستان، فرانسه و آمریکا در خاورمیانه بعد از جنگ جهانی اول تا به امروز عامل مهم تنش و جنگ‌های خانمان‌سوز در این منطقه شده است که نمونه‌های این دخالت‌ها بعد از جنگ اول جهانی توضیح داده شد.
در نتیجه همین دخالت‌ها، برخی در خاورمیانه اتحادهایی با قدرت‌های برون منطقه‌ای از جمله آمریکا برقرار کرده‌اند اما بنابه دلایلی منفعت‌گرایانه و مادی‌گرایانه است. این اتحادها به لحاظ هویتی واگرایانه و فاقد هر گونه مؤلفه هویتی است. بنابراین هر دو از منظر سودمندی و فایده‌انگاری به این اتحادها نگاه می‌کنند که در نتیجه زمینه‌های دخالت آمریکا منطقه را فراهم کرده است. اتحاد آمریکا و رژیم صهیونیستی کاملا ناشی از ملاحظات استراتژیک بوده که نفع‌جو و فارغ از هرگونه مولفه‌های هویتی است.
پایان پیام/غ
منبع: فارس
کلیدواژه: ایرنا خاورمیانه خلیج فارس رژیم صهیونیستی جنگ جهانی خلیج فارس منطقه ای شکل گیری دولت ها قدرت ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۹۱۷۴۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پاک‌ترین و آلوده‌ترین کشورهای جهان
ماه هوای پاک، هر سال از ابتدای می آغاز می‌شود و در طول یک ماه تلاش‌ها برای کاهش آلودگی هوا افزایش پیدا می‌کند. استرالیا، استونی، فنلاند، ایسلند و نیوزلند دارای پاک‌ترین هوا و چاد، عراق، پاکستان، بحرین، بنگلادش و هند نیز کشورهایی با آلوده‌ترین هوا در جهان هستند.
به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، هوای پاک هیچ‌گونه آلاینده مضری ندارد و مردم می‌توانند با صرف زمان و تلاش، کمک قابل‌توجهی به پاک‌تر شدن هوای داخل و خارج خانه‌هایشان کنند. سردرد، سرفه و بیماری‌های تنفسی مانند آسم ناشی از هوای کثیف است و تنفس آلودگی هوا می‌تواند باعث آلرژی، حملات قلبی، سرطان و سکته شود. ماه هوای پاک جشن مهمی است که مردم را تشویق می‌کند تا سیاره را برای نسل‌های آینده سبزتر، سالم‌تر و قابل زندگی‌تر کنند.
ماه هوای پاک که هر سال در ماه می برگزار می‌شود، نخستین بار به‌عنوان یک رویداد یک‌هفته‌ای در سال ۱۹۷۲ آغاز شد و در سال ۱۹۹۴ به یک رویداد یک‌ماهه تبدیل شد. در این ماه کمپین‌های آگاه‌سازی ماه هوای پاک با هدف آموزش همگانی در مورد تأثیر آلاینده‌های هوا و اهمیت هوای پاک برای زندگی سالم تشکیل می‌شود. مصوبه هوای پاک در سال ۱۹۷۰ با هدف بهبود سلامت انسان و محیط زیست تدوین و امضا شد. مراسم هوای پاک مردم را تشویق می‌کند تا اقداماتی را برای بهبود کیفیت هوا، هم در سطح محلی و هم در سطح جهانی انجام دهند. پیشرفت‌هایی که کمپین‌ها برای پالایش هوا در ۴۰ سال گذشته به دست آورده‌اند، در ماه هوای پاک جشن گرفته می‌شود.
عواقب آلودگی هواتنفس ذرات آلودگی در هوا به مرور باعث سردرد، بیماری‌های تنفسی مانند آسم، آلرژی، ناراحتی‌های ریوی، حملات قلبی و سرطان می‌شود. کیفیت نامناسب هوا، علاوه بر خطراتی که برای سلامت جسمی دارد، می‌تواند با پایین آوردن سطح رفاه اجتماعی و روانی، عواقب جدی بر سلامت روان افراد داشته باشد. به همین دلیل ماه هوای پاک، مردم را از تأثیر فعالیت‌های روزانه بر کیفیت هوای محیط آگاه می‌کند و در روزهای خاص مانند روز دوچرخه‌سواری تا محل کار و روز اشتراک‌گذاری خودرو آنها را به ترویج فعالیت‌های پایدار تشویق می‌کند. همچنین در این ماه آموزش‌های گوناگونی برگزار می‌شود درباره اقداماتی که هر فرد می‌تواند در سطح فردی و اجتماعی برای بهبود کیفیت هوا انجام دهد.
نکاتی در مورد هوا
هوا فقط گاز نیست بلکه حاوی ذرات جامد ریزی به نام آئروسل است. هوا با انتقال ارتعاشات صدا به پروسه شنیدن صوت کمک می‌کند. وسایل نقلیه بزرگترین آلاینده‌های هوا هستند که مونوکسید کربن، اکسید نیتروژن، هیدروکربن‌ها و سایر سموم را در هوا منتشر می‌کنند. هوا به جنگل‌کاری کمک می‌کند، وزش باد دانه‌ها را به نقاط مختلف می‌برد و باعث رشد گیاهان جدید می‌شود.یک گزارش جدید نشان می‌دهد که رعایت نکردن استاندارد بین‌المللی کیفیت هوا موجب آلودگی‌های مرگبار به‌ویژه در مکان‌هایی می‌شود که افزایش فعالیت‌های اقتصادی و دود سمی آتش‌سوزی‌ها تأثیر مهمی در کیفیت هوا دارند. از ۱۳۴ کشور و منطقه مورد بررسی در این گزارش، تنها هفت کشور شامل استرالیا، استونی، فنلاند، گرنادا، ایسلند، موریس و نیوزلند محدودیت دستورالعمل سازمان بهداشت جهانی (WHO) را برای ذرات ریز معلق در هوا که توسط خودروها، کامیون‌ها و فرایندهای صنعتی دفع می‌شوند، رعایت می‌کنند.
آلوده‌ترین کشورهای جهانچاد، عراق، پاکستان، بحرین، بنگلادش، بورکینافاسو، کویت، هند، مصر و تاجیکستان به عنوان آلوده‌ترین کشورهای جهان محسوب می‌شوند.
کد خبر 749691
استرداد ۸۵ میلیون ریال به حساب زائران حج تمتع ۱۴۰۲